Bewaarbak voor pieren & zagers

Aasbewaarbak voor pieren en zagers

(Aas bewaren, pieren bewaren, zagers bewaren, leeglopers bewaren, steekzagers bewaren in zout zeewater, in turf of oude kranten: zo houd je je zee-aas lang goed)

Bewaarbak voor zeepieren en zagers.

Wie heeft dat nu nooit: aan het einde van een leuke visdag nog aas over?

Redenen te over waarom we aas over houden: het weer werkte niet mee, er waren te weinig krabben :), gewoon teveel gekocht omdat we bang waren dat we tekort zouden hebben, de vis aasde niet, enzovoorts, enzovoorts.

Maar wat doen we ermee ???

Wegkieperen in een vuilnisbak of in het water?

Weggeven aan een mede-visser?

Weer terug de koelkast in thuis?

Wij Nederlanders staan bekend om onze zuinigheid. Dus waarom zouden we ons duur ingekochte, of met noeste arbeid zelf gestoken aas weggooien? Het is toch gewoon zonde om die leeglopers en steekzagers weer aan de zee terug te “offeren”?

Na eens flink op het internet rond gestruind te hebben, kwam ik tot de conclusie dat er toch wel een mogelijkheid moest zijn om het aas wat langer te bewaren. Het zee-aas een paar weken bewaren ging nog wel, maar om het nog veel langer in leven èn dus goed te houden: daar lag voor mij juist de uitdaging.

Dhr. W. Roegiest kwam als een van de beteren uit de bus en beweerde dat hij zijn aas soms wel enkele maanden kon bewaren. De vraag voor mij was hoe de conditie van het aas was na die bewaartijd en of het nog wel vangkracht had.

Ik heb mezelf twee doelen gesteld bij het bewaren van het aas.

Het eerste doel was dat ik het aas ‘onbeperkt’ zou kunnen bewaren en dat het aas zijn vangkracht zou behouden.

Het tweede doel was meer praktisch: aangezien ikzelf een kleine 80 kilometer van het zoute water woon, had ik geen zin om om de haverklap in de auto te stappen om vers zeewater te halen. Zeker met de huidige brandstofprijzen (2012) is dat geen optie. Dan kun je beter aas gaan kopen als je wilt gaan vissen. Zou ik dit laatste doel bereiken, dan zou iemand op bijv. de Veluwe of uit Limburg ook op deze manier zijn aas kunnen bewaren…. Aan de hand van de beschrijving van Roegiest ben ik aan het ‘proberen’ geslagen en dat had succes. Toch was ik niet tevreden over zijn methode en ben dus aan het perfectioneren gegaan en zowaar: ik kreeg er zelfs een toegift bij….!!! ( dit kunt u lezen in een ander artikel op deze site over het kweken van zagers)

Wat heeft u nodig voor een bewaarbak ?

Dat is een goeie vraag!

Allereerst dient u over een ruimte te beschikken waar u deze bewaaropstelling kunt plaatsen. Het beste is een ruimte die qua temperatuur vrij constant is (maar noodzakelijk is dat zeker niet) en waar het soms een beetje mag ‘ruiken’. Ikzelf heb geen andere mogelijkheid dan om dit in een schuurtje te doen tussen de fietsen van de kinderen en de frituurpan in…. maar daar is het ook gelukt, zij het met veel meer inspanning dan nodig denk ik. Anderen doen het buiten in de tuin of zelfs in de kruipruimte of in de kelder.

Als u een mooi plekje in gedachten heeft en het thuisfront is het er ook mee eens, (de meesten hebben toch liever stinkende zeepieren in de schuur dan in de koelkast bij de salades en de kaas..), dan kunt u op zoek naar een goede bak waarin het allemaal moet gaan gebeuren.

Zo’n bak is natuurlijk nooit te groot, maar u moet de bak uiteraard wel kwijt kunnen.

Mijn bewaarbak is een polyester bak die kwekers gebruiken als mengbak voor kunstmest o.i.d. De afmetingen van mijn bak zijn ca.: lengte 60 cm. , breedte 50 cm. en de hoogte 70 cm.  Het hele ‘spul’ staat op een verrijdbaar plateau met stevige (!!) wieltjes zodat, indien nodig, de opstelling verplaatst kan worden. Alles bij elkaar weegt het nogal wat!

Als ik meer ruimte beschikbaar had, dan zou ik een nog grotere bak nemen, voor een nog beter resultaat. Er zijn zogenaamde palletboxen in de handel met een afmeting van 80 x 120 cm. en zo’n 60 cm hoog die, als u de ruimte heeft, echt super zouden zijn! Belangrijk is dat u voldoende hoogte en een voldoende groot oppervlak heeft.

In deze ene bak komen als het ware 3 segmenten:

– een gedeelte waarin de pieren bewaard gaan worden voor de wat kortere termijn,

– een gedeelte waarin zagers bewaard gaan worden voor de wat kortere termijn en

– een gedeelte waar òf pieren òf zagers (dus niet en/en !!) in bewaard worden voor de lange termijn.

Verder moet u beschikken over wat PVC materiaal, horregaas (liefst het metalen of rvs gaas), een pomp, een filter, zand en/of schelpen, wat plaatmateriaal van het zogenaamde watervaste betonplex (neem een goede kwaliteit en bij voorkeur 18 mm dik), rvs schroeven, een aquariumnetje is ook altijd wel handig, eventueel verlichting, een stroomaansluiting, luchtpompje en voer.

De totale opstelling is dus niet veel groter als de bak zelf!

Beschrijving van de bouw van de bewaarbak

Bij deze beschrijving van de bouw, ga ik uit van mijn situatie, maar u kunt natuurlijk het een en ander aan uw eigen wensen aanpassen. Houd echter wel het basisprincipe goed in de gaten, want een klein foutje heeft grote gevolgen….oftewel : u kunt opnieuw beginnen!

Bedenk dat we een heuse biotoop in het klein creëren; wat dus een enorme biologische samenhang heeft en waarbij de minste verstoring een groot gevolg kan hebben.

Denk nu niet dat u dat niet gaat lukken, want als ik het kan dan kunt u het zeker !

Ik heb dus een bak met de afmeting van ca. 60x50x70 cm. In deze bak heb ik van betonplex een binnenbak gemaakt die (verticaal) in tweeën gedeelt is. De bodem van deze binnenbak is van rvs horregaas. Rvs, omdat we uiteraard met zout water werken. Deze houten binnenbak moet ruim kunnen bewegen.

Oftewel: tussen de wand van de polyesterbak en de houten binnenbak moet aan alle zijden minimaal een ruimte van z0’n 4 a 5 cm. zitten. Sowieso zet het hout toch uit als het een tijd in het water hangt en vaak zitten er slakken en schelpen aan de houten bak, zodat het lastig wordt om de binnenbak omhoog te halen.

In 1 hoek van de buitenbak komt straks een staande pvc-buis met een diameter van 50 mm. oftewel: 1 hoek van de binnenbak moet dus kleiner worden!!!!

Aan de bovenkant van de houten (betonplex) binnenbak heb ik wat ijzeren hoeken gemonteerd, zodat de binnenbak op de rand van de buitenbak blijft hangen. De binnenbak mag namelijk absoluut niet de bodem en/of de laag schelpen raken!!! Tevens kan ik aan deze hoeken de binnenbak optillen om bijv. de zagers en/of pieren eruit te halen.

Nu vraagt u zich natuurlijk af hoe hoog de binnenbak dan moet worden. Dit is niet zo heel moeilijk te bepalen. U meet namelijk de diepte van uw buitenbak op. In mijn geval is dat 70 cm. Op de bodem van deze bak komt later een zand/schelpen laag van zo’n 25 cm dikte. De binnenbak mag de bodem niet raken, dus heb ik een afstand aangehouden van 5 cm. tussen de zand/schelpen laag en het horregaas.

Kortom: 70 cm. minus 25 cm. minus 5cm. is 40 cm…… en dat is dus bij mij de diepte van de binnenbak.

In de buitenbak komt diagonaal een pvc-buis van 50 mm doorsnede te liggen. In de hoek komt een haakse bocht met weer een pvc-buis recht omhoog. In de buis die op de bodem komt boort u heel veel gaatjes van zo’n 1,5 mm. Aan het eind van deze buis lijmt u een blinde dop of maakt u een dop die u erop en eraf kan schroeven met schroefdraad. (Dit laatste is handig als u het e.e.a. ooit eens door wilt spuiten). Aan het andere einde lijmt u dus, zoals reeds gezegd, een haakse bocht (omhoog). Hierna heb ik deze ‘diagonaal liggende’ buis 1x omwikkeld met horregaas. Dit is een lastig karweitje om dit te bevestigen! Ik heb dit met ijzergaren en naald en draad aan elkaar geborduurd. Anderen omwikkelen deze buis met filtermateriaal (zoals bijvoorbeeld een filterdeken van een afzuigkap), maar dat raad ik u ten zeerste af, omdat dit zeer snel dichtslibt en dan heeft u echt een probleem! Het water kan dan namelijk niet meer door het filtermateriaal aangezogen worden.

De staande buis komt bij mij tot aan de bovenkant van de bak. Vandaar dus dat 1 hoek van de binnenbak kleiner moet worden! (anders past de binnenbak simpelweg niet)

Het filter

Voor het filter kunt u een kant en klaar vijverfilter kopen maar die zijn nogal aan de prijs….tenminste…..er worden prijzen gehanteerd, waarvoor u, voor een heel jaar aas kan kopen…. Bij deze filters zit misschien 1 voordeel: vaak zit er ook een uv-filter bij.

Ik heb mijn filter zelf gemaakt en bezit geen uv-filter en het werkt ook!

Het doel van het filter is…. filteren : echt waar!

Maar wat doet zo’n filter dan?

Het zorgt voor helder water en dat kunnen we met onze ogen vaststellen. Maar omdat we in onze bewaarbak niet alleen water hebben, maar ook dieren loslaten, krijgen we dus ook te maken met uitwerpselen en voerresten! Als die niet voldoende uit het water gefilterd worden, zullen er chemische processen in het water optreden, die we weliswaar niet zien, maar die heel schadelijk zijn voor ons biotoopje!  Het is dus de bedoeling dat er in ons filter bacteriën gaan vestigen, die voor ons als vuilnismannetjes gaan fungeren. Deze bacteriën leven dus van de voor onze biotoop schadelijke stoffen. Op deze puinruimers moeten we dus heel zuinig zijn en moeten we met zorg behandelen. Zodra u een echte eenheid heeft in uw bak zit u ‘gebakken’, want als de harmonie in het geheel goed is, kan er feitelijk weinig meer mis gaan. Personen met een vijver of een (zout)wateraquarium weten wat ik bedoel. Natuurlijk zijn alle waterwaarden te meten en te verbeteren met allerhande middeltjes uit de handel die u duur moet betalen, maar mijn insteek is dat het een uitvloeisel is van onze hobby die leuk,maar ook betaalbaar moet blijven.

De pomp en de bouw van het filter

Ook bij de bouw van het filter kan u uw fantasie de vrije loop laten met de materialen die u ter beschikking staan, maar ook hier geldt: houdt het (werkings)principe goed in de gaten! Een ander belangrijk punt is dat een filter wel te klein kan zijn, maar nooit te groot! 

In mijn situatie heb ik gebruik gemaakt van een gebruikte Eheim filterpomp. Deze filterpompen worden met enige regelmaat op het internet aangeboden. Eheim is zonder meer een goed merk en kan zonder problemen gebruikt worden in zout water; ook als dit filter eerst op zoet water heeft gedraaid. Verder is het erg handig dat alle onderdelen los verkrijgbaar zijn. Nog enkele voordelen zijn dat deze filters erg weinig stroom verbruiken, een simpele werking hebben en zeer lang meegaan.

Ik was eigenlijk gewoon op zoek naar een goede pomp die weinig stroom zou verbruiken en kwam toen bij Eheim uit. Dit is dan meteen ook een filter, maar dat was voor mij geen bezwaar. Met deze Eheimpomp pomp ik nu het water via de (staande) pvc-buis, uit de bak. Dit water gaat dan automatisch door het Eheimfilter en stroomt dan uit, in het door mij zelf gebouwde, filter.  Dubbel filteren dus. ( Losse opvoerpompen van Eheim zijn namelijk veel duurder en gebruiken ook veel meer stroom)

Het klinkt misschien wat ingewikkeld, maar dit systeem heeft een geweldig voordeel. Het grote zelfgebouwde filter heeft nog nooit onderhoud nodig gehad….. en dus heb ik onze vuilnismannetjes niet hoeven te storen…!  Als het Eheimfilter (te) weinig water gaat geven, dan klik ik de pomp van het filter los en spoel alleen het fijne filtermateriaal (lijkt op witte watten) uit in zout water, of ik vervang deze aquariumwatten door nieuwe. Verder regelt het systeem het allemaal zelf.

Hoe mooi zit de natuur in elkaar!

Een oplettende lezer weet nu dat het water niet dubbel, maar wel 3 keer gefilterd wordt!

Ook de zand/schelpenlaag in de bak filtert het water. De pomp zuigt namelijk via de pvc-buis, die diagonaal op de bodem van de bak ligt, het water aan. Het water wordt dus door de zand/schelpenlaag ‘getrokken’,  dan door het Eheimfilter geleidt en daarna door het trickle filter !

Plaatst u tussen de schelpenlaag levende oesters en mossels dan zullen deze dieren het water ook filteren!

Voor het zelf te bouwen filter had ik op dat moment alleen een grote emmer met een inhoud van ca. 25 liter tot mijn beschikking. Deze heb ik dus goed schoongemaakt en tot filterton gebombardeerd.

Ik ben uitgegaan van het zogenaamde trickle-filter. Dit is in mijn ogen een heel goed filter met een biologisch principe en wat gemakkelijk zelf te maken is. (Op internet is over dit systeem genoeg informatie te vinden)

Op ca. 10 cm. vanaf de onderkant van de emmer gerekend, heb ik een gat geboord waar een pvc-buis van, (in mijn geval), 32 mm. door kon. Deze buis steekt zo’n 10 cm. in de emmer en zo’n 35 cm. uit de emmer. Aan het uiteinde heb ik (los) een haakse bocht gemonteerd om teveel spetteren te voorkomen. U kunt ervoor kiezen om in het gedeelte buis wat uit het filter steekt, inkepingen te maken, zodat het uitstromende water keurig over de bak verdeel wordt. Voorkom een veel gemaakte beginnersfout: de uitloop van het filter moet wel gelijk zijn aan, of groter zijn als de inlaat!  Anders gaat uw filter overlopen en dat is niet de bedoeling…

(Als u een en ander wilt kitten of lijmen, gebruik dan (zout)water bestendige kit die niet schadelijk is voor waterorganismen!!!)

Bij de schilderswinkel heb ik van die roosters gehaald, waarop je normaal gesproken tijdens het verven, je verfroller overheen rolt. Deze heb ik pas geknipt, zodat deze in de emmer passen. Aan deze roosters heb ik ‘pootjes’ bevestigd van zodanige lengte dat, als een van deze roosters op de bodem van de emmer zou staan, het rooster net iets boven het pvc-buisje staat. (pootjes zijn van elektriciteitsbuis)

Verder komt er onder dit rooster niets. In dit gedeelte van het filter blijft dus altijd een laagje water staan en kan eventueel slib e.d. bezinken.

Op dit onderste rooster komt het volgende rooster te staan. Ook dit rooster staat op ‘pootjes’.

Deze pootjes zijn (in mijn geval dus..) zo’n 10 cm. lang. Het derde en laatste rooster komt ook weer zo’n 10 cm. boven het tweede rooster te staan.

Een onderdeel van het trickle-systeem is dat het water door het filter ‘ valt’. Op deze manier wordt het water enorm verrijkt met zuurstof, wat uitermate belangrijk is voor het totale systeem! Houd hier dan ook rekening mee als u het filter vult met de diverse filtermaterialen.

Op het onderste rooster ligt bij mij een laag van de wat kleinere bioballen.  Dan zo’n 2 cm niets en komt dus rooster nummer 2, waarop lavasteentjes gemengd met keramische buisjes liggen. Dit ‘mengsel’ zit in een filternet zodat het niet door het rooster heen zakt. (Ook als u het onverwijld toch een keer moet spoelen, is dat een fluitje van een cent)

Nu volgt weer een lege ruimte van een paar cm. zodat het water hier ook doorheen kan vallen. Dan volgt het laatste rooster. Op dit rooster ligt een laag filtermatten die normaal gesproken in een afzuigkap thuis horen. Hier bovenop ligt een laag aquariumwatten en als laatste volgt er een laag van het zogenaamde Japanse mat dat in de vijverwereld veel gebruikt wordt als filtermateriaal. Een vijverliefhebber heeft vaak wel een afvalstuk wat u misschien wel mee mag nemen. Een paar centimeter boven deze mat ligt een ringleiding van een aquariumslang met allemaal gaatjes.

Het water vanuit het Eheimfilter wordt dus, als het ware, op het filtermateriaal gesproeid en kan zo door het filter vallen, uitstromen en dan begint het hele verhaal weer van voren af aan.

Zorg ervoor dat u een pomp heeft die ruim voldoende water kan verwerken t.o.v. uw bak. Ook hier geldt: een pomp kan beter te groot zijn als te klein. Heeft uw pomp echt teveel vermogen, dan is er bij de bouwmarkt voor een euro of 6, een stekkerdimmer verkrijgbaar. Deze steekt u in het stopkontact en de stekker van de pomp gaat dan in de stekkerdimmer. Met een draaiknopje kunt u nu de hoeveelheid stroom regelen en dus ook het vermogen van de pomp. Dit is niet schadelijk voor de pomp maar voorkomt ergernis, geeft een betere werking en ….bespaart stroom.

Het opbouwen van de bewaarbak.

Als u het systeem wilt opbouwen en in werking wilt gaan zetten, zorg er dan voor dat u alles wat u nodig heeft, paraat hebt. Blijf continue nadenken of u het systeem goed kan laten werken op de manier die u voor ogen hebt. Een foutje is zo gemaakt en kan de werking dusdanig verstoren, dat u opnieuw kunt beginnen (àls u het al direct in de gaten heeft…)

Op de bodem van de bak heb ik een dikke laag schelpen en slib/zand liggen. Deze laag is ca. 25 cm. dik. Als schelpen heb ik voornamelijk (ook levende) oesters gebruikt. Deze oesters en schelpen liggen als een soort drainage-bed aan beide zijden van de pvc-buis en er bovenop. Het overige van de bak heb ik opgevuld met zand en slib wat ik, met laag water, opgeschept heb op een pierenspitgebied. Vooral het laagje bruine slib (lees: drab) wat op de plaat ligt, is een goede ‘voedingsbodem’ voor de bak.

Verder leven er mossels, krukels en heel veel slakjes op en in de bodem.

Let op: In het slib, tussen de schelpen en in het zeewater, zitten gegarandeerd krabbetjes. Soms zo klein dat u ze met het blote oog nog niet kunt zien! De eerste tijd zult u dit dus heel goed in de gaten moeten houden. Mocht u krabjes (maar ook garnalen!) aantreffen, dan moet u deze direct verwijderen! U wilt niet weten hoe snel een krab groeit door het opvreten van uw zagers en pieren. Het zijn dan wel geen plofkippen, maar het heeft er veel van weg….

Als u de bodembedekking, inclusief de pvc-buis, hebt aangebracht, kunt u voorzichtig het meegebrachte zeewater aan de bak toevoegen. Filter dit water gelijktijdig door bijvoorbeeld een oude panty zodat u het ergste vuil er al uit gefilterd heeft. Vul de bak tot zo’n 10 cm. onder de rand af.

Plaats het filter boven de bak en sluit de pomp etc. aan. Aan het water heb ik nog wat extra bacteriën toegevoegd. Deze zijn in een winkel met (zout)water aquaria te verkrijgen. Dit mag ook gewoon door het filter heenlopen; op deze manier komen er ook al wat ‘vuilnismannetjes’ in het filter terecht. Echt nodig is het niet, omdat u ‘levend’ zeewater gebruikt, inclusief zand en slib, wat ook al vol met deze bacteriën zit.

Verder heb ik als extra een luchtpompje geplaatst met een bruissteentje op de bodem, zodat de bak van extra zuurstof voorzien wordt. De eerste tijd zal dit een soort schuim op het water geven. Dit moet u er consequent vanaf scheppen. Veel schuim betekent in principe dat de waterkwaliteit (nog) niet goed is. Na 2 weken heb ik de binnenbak gevuld met in de ene afdeling wat pieren en in de andere de zagers. Deze liggen in het water op het horregaas en schijten zich helemaal leeg. Iedere dag moet u even kijken of er geen dode, of mindere exemplaren tussen zitten. Is dit wel het geval: deze direct verwijderen. Zagers scheiden ook slijmdraden af. Na verloop van tijd liggen de zagers als een grote bal op het horregaas. Echter: deze slijmdraden kunnen zo taai zijn dat ze de zagers ‘afbinden’. Dat komt het resultaat natuurlijk niet ten goede. Daarbij komt dat als ze honger krijgen ze elkaar aan gaan vreten…. Om deze reden heb ik een dusdanige stroming in de bak dat de zagers eigenlijk niet bij elkaar gaan klitten. Gebeurt dit toch, dan roer ik er met een stokje even zachtjes doorheen zodat ze weer los raken. Voeren doe ik met voer dat in de zager- en viskweek gebruikt wordt. Dit betreft dan wel zinkend voer. Voer niet teveel, anders vergiftigt u uw bak. Verder geef ik ca. 1 x per 2 weken een heel klein mespuntje Spirulina (een micro-algensoort)  Dit is goed voor de oesters en de pieren. Geef ook dit niet teveel! Verder voer ik af en toe een stukje mesheft, wat even door de staafmixer ‘aangeraakt’ is.

Ziet u dat er voer blijft liggen, dan weet u dat u teveel gevoerd heeft. Dit overtollige voer z.s.m. verwijderen.

Wilt u voor een lange periode aas bewaren, dan kunt u dit aas loslaten in de grote bak. Geen zagers en pieren door elkaar doen, want dat is geen succes. De dieren kruipen lekker in het zand en tussen de schelpen en u zult ze nog maar sporadisch zien. Ook deze dieren moet u met regelmaat voeren! Heeft u dit aas nodig dan is dit wel wat meer werk, omdat u door het zand moet woelen om de zagers of pieren te pakken te krijgen.

Bewaart u uw aas alleen in de houten bewaarbak, dan is het het beste, om het aas vrij donker te houden, in water wat zo koud mogelijk is. De activiteit van het aas is dan vrijwel nul. Wordt het water te warm dan zult u moeten koelen.

Hier zijn speciale koelers voor in de handel, maar die kosten honderden euro’s. Anderen pompen het water door een vriesvakje van een koelkast of zelfs door de kruipruimte onder het huis door. Een andere optie is om een flinke buis 3 tot 6 meter in de grond te slaan/boren en hier het water langzaam doorheen te pompen.

Ik gebruik gewoon anderhalve liter flessen, die ik vul met water en in de vriezer laat bevriezen. Twee a drie keer per dag even de flessen wisselen en klaar is Kees. De bak isoleren is natuurlijk ook een optie. Ook in de weken dat het ruim dertig graden is, kan ik zo de watertemperatuur op 18 graden houden en dat gaat prima.

Aas dat in het zand zit, kan een hogere watertemperatuur hebben, maar dat moet geen weken gaan duren!

Ook een kleine ventilator boven de bak kan het water wat koelen. Zo ziet u maar dat er vele wegen naar Rome leiden!

Bij mij in de grote bak zwemmen ook wat visjes rond die met het water zijn meegekomen. Zolang ze van mijn aas afblijven, vind ik dat geen probleem. Deze visjes voer ik weer met Artemia. Dat zijn pekelkreeftjes die ik zelf opkweek op een hele simpele manier. Ook hierover is op het internet genoeg informatie te vinden.

Slechts heel af en toe voeg ik nieuw zeewater toe. Dit omdat er uiteraard ook water verdampt, maar omdat ik toch met enige regelmaat ga vissen en er standaard een jerrycan in de auto ligt. Nogmaals: het is echt niet noodzakelijk, maar het heeft wel mijn voorkeur, omdat met dit verse water, ook het plankton aangevuld wordt! Het heeft ook een nadeel: iedere keer dat u water bijvult moet u  weer alert zijn op garnalen en krabben!!!

Ik hoop dat u met het bovenstaande uw voordeel kan doen. Het lijkt misschien wat ingewikkeld allemaal, maar dat is het zeker niet. Werk nauwkeurig en schoon, pas dus op met vieze handen etc. en u zult er een hobby bij hebben….

Nu was het geval,  dat dit systeem van aas bewaren, een toegift gaf…..!

Hierover kunt u lezen in het artikel over de kweek van zagers.